Crkva Sv.Dujma-Skaljari

Jedan od vrlo interesantnih, ali manje poznatih spomenika na području Kotora je kompleks crkve Sveti Dujam u Škaljarima, na platou padine Vrmca. Sveti Dujam okružen voćnjacima i vrtovima predstavlja jedini sačuvani srednjevjekovni pejsaž kotorske vlastele. Decenijama je prepuštena zubu vremena i danas je ruševina obrasla u zelenilu i, do nedavno, sa malim šansama da se u dogledno vrijeme obnovi. Međutim, inicijativa koja stiže iz Splita nosi nadu za ovaj spomenik kulture. Naime, opština Split, povodom velikog jubileja grada i svog zaštitnika Svetog Duje, izrazila je namjeru da obnovi crkvu Sveti Dujam u Škaljarima, što je u kotorskoj biskupiniji prihvaćeno sa odobravanjem. U tom pravcu don Anton Belan podsjeća na vjekovne veze Kotorske biskupije i Splitske mitropolije, kao i Splita i Kotora, i u posljednje vrijeme obnavljanje veza između dva grada.
U literaturi se za crkvu Sveti Dujam u Škaljarima vrijeme gradnje određuje period od devetog do početka jedanaestog vijeka, tj. kada je Kotorska biskupija bila podložna jurisdikciji Splitske nadbiskupije i jedna od pretpostavki je da je crkvu sagradio jedan od kotorskih biskupa u čast svetog Dujmu, biskupu Solinskom.
Crkva je jednobrodna orijentisana u pravcu istok-zapad, sa polukružnom apsidom na istočnoj strani (i portalom sa lunetom i prozorom na zapadnoj strani). Sagrađena je na platou koji su formirali dvije prizemne međusobno povezane građevine – navodi arh. Zorana Milošević u analizi građevine ukazuje da na zapadnoj fasadi crkve postoji udubljenje kvadratnog oblika u kome je najvjerovatnije stajao natpis donatora, koji je do sada ostao nepoznat. U predlogu konzervatorskih i zahvata ona predlaže i savremenu prezentaciju ovog spomenika – predviđa da u prizemlju bude smješten slikarski atelje sa izložbenim prostorom, a da crkva bude u funkciji svoje spomeničke prezentacije, uz uređenje neposredne okoline spomenika.